Hỏi và đáp

Kể một trường hợp bị thoái hóa cột sống

Bệnh thoái hoá cột sống rất phổ biến trong cộng đồng, đặc biệt ở người trên 50 tuổi. Một trường hợp tiêu biểu là bệnh nhân NTA, 62 tuổi. Bà từng nhập viện vì đau lưng lan xuống chân, bà có tiền sử đau lưng âm ỉ trên 5 năm khi ngồi lâu, khi khiêng vác nặng, hoặc khi đi lại nhiều. Bà có khi đau dữ dội dọc theo chân và tê chân trong lúc lau nhà. Cơn đau làm cho bà thấy rất khó khăn khi ngồi dậy, xoay trở, đi lại.

Thoái hóa cột sống biểu hiện và ảnh hưởng như thế nào?

Biểu hiện lâm sàng của thoái hóa cột sống rất đa dạng, từ không có triệu chứng như đa số các trường hợp trong nghiên cứu cho tới có triệu chứng đau lưng với nhiều kiếu khác nhau phụ thuộc vào tổn thương cột sống. Bệnh nhân có thể đau phần dưới của lưng âm ỉ, có thể khởi phát đột ngột sau mang vác nặng, cử động sai tư thế; đau có thể liên tục hoặc từng đợt, hay tái phát; đau tại chỗ, không lan xa, đau tăng khi thay đổi tư thế, khi vận động nhiều, khi thay đổi thời tiết. Những yếu tố thuận lợi cho sự xuất hiện đau lưng như làm việc trong một tư thế cố định cột sống kéo dài, vận động hoặc làm việc trong một tư thế cột sống sai lệch (khom lưng, ngồi gù lưng, nằm võng hay ngồi xổm), cột sống phải chịu sự đè nén của trọng lượng cơ thể hay vật nặng, đi giày hoặc dép cao gót thường xuyên. Có khi đau phối hợp với đau thần kinh toạ một hoặc hai bên do dĩa đệm bị thoát vị đè ép vào các rễ thần kinh, đau sẽ lan dọc chân xuống đùi, cẳng chân, bàn chân, kèm cảm giác tê, nóng rát; nếu ở vị trí cổ, đau sẽ lan dọc cánh tay và tê ở bàn tay. Cột sống thắt lưng có thể bị biến dạng, vẹo và hạn chế một số động tác, các cơ cạnh cột sống thường co cứng.

Nguyên nhân của thoái hóa cột sống là gì?

Cho tới hiện nay, nguyên nhân của thoái hóa khớp vẫn chưa rõ, các nghiên cứu chỉ xác định được một số các yếu tố nguy cơ thúc đẩy tiến trình của bệnh. Tuy đau là triệu chứng nổi bật, nhưng kết quả của nhóm nghiên cứu cơ xương Đại học Tôn Đức Thắng tìm thấy đau lưng hoặc cổ không phải là tín hiệu tốt để nhận dạng bệnh nhân thoái hóa cột sống. Nghiên cứu cho thấy những thông tin như cao tuổi, quá cân là những yếu tố nguy cơ thoái hóa cột sống. Điều này phù hợp với y văn cho thấy các yếu tố nguy cơ quan trọng của bệnh là độ tuổi, cân nặng, tư thế sinh hoạt xấu.

Chẩn đoán và điều trị thoái hóa cột sống nên thực hiện từ độ tuổi nào?

Mặc dù thoái hoá khớp là một quá trình bệnh khó tránh khỏi ở người lớn tuổi, nhưng không phải ai cũng mắc bệnh ở tuổi già. Điều này cho thấy bệnh không phải là quá trình tất yếu của tuổi già, mà hàm ý rằng phòng bệnh đóng rất quan trọng vì có thể ngăn ngừa và hạn chế các yếu tố thúc đẩy quá trình thoái hoá, làm quá trình này xảy ra chậm hơn, muộn hơn và nhẹ hơn

Làm thế nào để phòng ngừa thoái hóa khớp hiệu quả?

Cho tới hiện nay y học thế giới vẫn chưa có biện pháp đặc hiệu để điều trị thoái hóa khớp có hiệu quả. Do đó phòng ngừa và ngăn chặn tiến triển bệnh bằng cách loại trừ các yếu tố nguy cơ của bệnh đã được đưa lên hàng đầu trong thực hành lâm sàng. Và các biện pháp này bao gồm điều chỉnh cân nặng ở trọng lượng lý tưởng; cần vận động nhẹ nhàng, đúng tư thế, tránh các tư thế xấu trong sinh hoạt và lao động hàng ngày làm sai lệch trục cột sống (khom lưng, ngồi gù lưng, ngồi quá lâu, mang vác nặng, nằm võng, ngồi xổm hay đi giày dép cao gót); cố gắng tập thể dục hàng ngày và giữa các giờ lao động; tránh các động tác quá mạnh, đột ngột, tránh sai tư thế khi mang vác nặng; phát hiện và điều trị sớm các dị tật, các di chứng của chấn thương, các bệnh lý tại cột sống; bảo đảm chế độ dinh dưỡng đầy đủ, cân đối, bổ xung calci, vitamin D và vitamin C vào khẩu phần ăn hàng ngày của người có tuổi.

Làm gì khi hay bị đau thắt lưng?

Đau lưng rất phổ biến trong dân số, ai cũng có thể bị đau lưng, tuy nhiên lứa tuổi lao động 20-50 là thường bị nhất. Các yếu tố nguy cơ của đau lưng bao gồm: khuân vác nặng, béo phì, ngồi hoặc đứng quá lâu, làm việc sai tư thế, mang giày gót cao, có vấn đề rối loạn tâm lý, hút thuốc lá, mang thai. Và thường tự khỏi trong vòng 6 tuần không cần những biện pháp điều trị đặc hiệu. Tuy nhiên, khoảng 50% bị tái phát trong vòng 12 tháng. Trong trường hợp đau lưng kéo dài hoặc tái phát nhiều lần cần đến trung tâm y tế chuyên khoa để được khám và thực hiện một số xét nghiệm cần thiết.